Jo Berry en Pat Magee

logo

vergeving
verzoening

verhaal 16






foto Pat en Jo "Ik begin me te realiseren dat, als we elkaars leven geleefd hadden we net zo gereageerd zouden hebben als de ander, ongeacht aan welke kant van het conflict we stonden."

Toen Sir Anthony Berry, Brits parlementslid, tijdens de Conferentie van de Conservatieve Partij in 1984 in Brighton gedood werd door een bomaanslag van de IRA, werd zijn dochter Jo nauw bij een conflict betrokken waar zij erg weinig van af wist. Sindsdien heeft zij Ierland vele malen bezocht en gewerkt met slachtoffers en voormalige medestrijders van alle partijen. In november 2000 ontmoette zij Pat Magee, de man die verantwoordelijk is voor de dood van haar vader.

De in Belfast geboren Pat Magee, en voormalige IRA-activist, kreeg een meervoudig levenslange gevangenisstraf voor de bomaanslag in Brighton. Sinds zijn vrijlating vanwege de Goede Vrijdag Overeenkomst van 1999, is hij actief in het vredeswerk. In 2003 zette hij met de hulp van Jo 'Causeway' op, een project dat personen helpt met hun onopgeloste problemen als gevolg van het conflict.

Jo Berry

Er is een innerlijke verschuiving nodig om het verhaal van de vijand te horen. Voor mij was het altijd de vraag of ik mijn behoefte om te beschuldigen kon laten varen, en mijn hart voldoende kon openen om Pat's verhaal te horen en zijn beweegredenen te begrijpen.
De waarheid is dat ik dat soms kan, en soms niet. Het is een zoektocht en het is een keuze, wat betekent dat niet alles op zijn plaats ligt en in een doos opgeborgen.

Ik had het gevoel dat een deel van mij gestorven was door de bom. Ik was totaal uit mijn evenwicht, maar bleef op een of andere manier hopen dat er iets positiefs zou voortkomen uit het trauma. Zo ging ik naar Ierland en luisterde naar de verhalen van veel opmerkelijke en moedige mensen die in het geweld gevangen waren. Hier was de eerste keer dat ik voelde dat mijn pijn gehoord werd.

In deze beginjaren gebruikte ik het woord vergeving waarschijnlijk te vrij, ik begreep het niet werkelijk. Toen ik het woord op televisie gebruikte, was het een schok toen ik een doodsbedreiging van een man kreeg die zei dat ik zowel mijn vader als mijn vaderland had verraden.

Nu spreek ik niet meer over vergeving. Te zeggen: "Ik vergeef je", klinkt bijna neerbuigend. Het zet je vast in een wij- en zij-scenario, waarin ik gelijk heb en jij niet. Deze houding zal niets veranderen. Ik kan echter meevoelen, en op dat moment is er geen oordeel.

Soms, na een ontmoeting met Pat had ik zo'n helder begrip van zijn leven dat er niets te vergeven was. Ik wilde Pat ontmoeten zodat ik de vijand een gezicht kon geven; hem als een echt menselijk wezen kon zien. Bij onze eerste ontmoeting was ik van angst vervuld, maar ik wilde de moed erkennen om mij te ontmoeten. Wij spraken zeer indringend met elkaar. Ik deelde veel met hem over mijn vader, terwijl Pat iets van zijn verhaal vertelde.

Gedurende de laatste 2,5 jaar dat ik Pat leerde kennen heb ik het gevoel gekregen dat ik weer iets terug gewonnen heb van de menselijkheid die ik verloor, toen de bom afging. Pat is ook op weg zijn menselijkheid terug te winnen. Ik weet dat hij het soms moeilijk vindt met de wetenschap te leven dat hij geeft om de dochter van iemand die hij doodde door zijn terroristische acties.

Het belangrijkste dat ik me gerealiseerd heb is, dat als we elkaars levens geleefd hadden, we alles gedaan zouden kunnen hebben wat de ander deed, ongeacht aan welke kant je staat. Met andere woorden, als ik een Republikeinse achtergrond had gehad, zou ik gemakkelijk dezelfde keuzes als Pat gemaakt hebben.


Pat Magee

Eens ben ik misschien in staat mijzelf te vergeven. Hoewel ik nog steeds achter mijn acties sta, zal ik altijd de last dragen dat ik andere menselijke wezens beschadigd heb. Maar ik ben niet naar vergeving aan het zoeken. Als Jo alleen maar zou kunnen begrijpen hoe iemand zoals ik betrokken kon raken in de gewapende strijd dan is er al iets bereikt. Het komt erop aan, dat Jo gestart is met die intentie in haar hoofd. Zij wilde weten waarom.

Ik besloot Jo te ontmoeten. Afgezien van het feit dat ik me hield aan een persoonlijke verplichting, voelde ik me als Republikein verplicht uit te leggen wat er toe geleid heeft dat iemand als ik deel nam aan de actie.

Ik vertelde haar dat ik verwikkeld raakte in de gewapende strijd toen ik 19 was, nadat ik getuige geweest was hoe een kleine nationalistische gemeenschap mishandeld werd door de Britten. Deze mensen moesten een antwoord geven. 28 jaar lang was ik actief in de Republikeinse Beweging. Zelfs in de gevangenis bleef ik steeds een vrijwilliger.

Het uitgangspunt tussen Jo en mij is het gebruik van geweld. Ik kan niet beweren dat ik geweld verworpen heb, hoewel ik niet geloof dat ik een gewelddadige persoon ben en mij er tegen uit gesproken heb.
Ik ben 100% voor het vredesproces, maar ik ben geen pacifist en zou nooit tegen toekomstige generaties kunnen zeggen die zich waar ook ter wereld onderdrukt voelen, "accepteer het, hou je rustig, en neem het".

Jo vertelde dat haar dochter na één van onze ontmoetingen gezegd had, "betekent het dat opa Tony nu terug kan komen"? Dit bleef bij mijn hangen, omdat natuurlijk niets fundamenteel veranderd was. Ongeacht wat we kunnen bereiken wanneer twee mensen elkaar ontmoeten na een verschrikkelijke gebeurtenis, het verlies blijft en vergeving kan dat verlies niet accepteren. De hoop is gelegen in het feit dat we voorbereid zijn door te gaan. De dialoog is doorgegaan.

Het is iets bijzonders iemand te ontmoeten die zo aangenaam en open is als Jo. Zij heeft een lange weg afgelegd om begrip op te brengen. In feite is ze mij meer dan halverwege tegemoet te komen. Dat is een erg nederig makende ervaring.

hoofdmenu    volgende    vorige    info museum    uw reactie

Laatst gewijzigd: 17 december 2004